Jaarboek 25 van het Stijn Streuvelsgenootschap 2019.
Kortrijk: Stijn Streuvelsgenootschap, 2019. - 277 p.

Het leven en de dood in de ast brengt het verhaal van vijf astmannen, Maf, Lot, Blomme, Hutsebolle en de gebrekkige Fliepo, die dag en nacht, onderbroken het eestvuur in standhouden. Het zijn seizoenarbeiders die het slopende werk gewoon zijn. Streuvels laat hen een verwarde nacht beleven, droom en werkelijkheid worden even goed als de cichoreibonen, verhit en dooreen gehaspeld. Eens te meer zegeviert het fatum.  

 

Hun zwijgen heeft verschrikkelijke gevolgen voor hun eigen bestaan. Het is een voorafschaduwing van een genadeloos proces van vergeten en vergeten worden, dat na hun dood onvermijdelijk zal optreden. Het is misschien nog niet eens zo gek om te stellen dat ze tijdens hun leven eigenlijk al de vergetelheid intreden: over hun ware zelf kunnen ze niet spreken, hun diepste dromen bestaan enkel in hun eigen hoofd en blijken daar dan nog een heel precaire positie te bekleden, doordat de werkelijkheid constant op de loer ligt om de droom te verstoren. Dat hun droom nog in hun eigen “herinnering” bestaat is trouwens nog niet eens zo zeker: “met een dubbelzinnig hart uitgesproken, zou het tot niets anders dienen dan om zichzelf te misleiden en spot te verwekken” . Zelfs met zichzelf kunnen ze er niet over ‘spreken’; ze lopen namelijk gevaar om zichzelf te misleiden en belachelijk te worden, misschien zelfs in eigen ogen’. (Tom Sintobin, in: Wie schaft er op de woorden?, doctoraal proefschrift, Boek 2. Op zoek naar een verhaal, KUL, 2002, p. 705-706).

 

In zijn biografie van Stijn Streuvels zegt André Demedts: ‘De donkerste tragiek uit Streuvels’ beste werk ligt in dit verhaal, maar minder uitgebeeld in gebeurtenissen dan in dromen en overwegingen weerspiegeld.’.

​

‘De Streuveliaanse problematiek en thema’s vind je het compacts terug in deze roman en van wat Streuvels schreef is dit het compleetste maar ook het complexte. Streuvels, de schrijver Streuvels volledig kennen is verwijzen naar dit boek, is het lezen van Het leven en de dood in de ast,’

​

schrijft Hedwig Speliers in Omtrent Stijn Streuvels.

​

‘Het verhaal laat zich niet zo gemakkelijk samenvatten. Terwijl het buiten regent en waait, zijn vijf mannen in een schuur bezig met het drogen van cichoreiwortels. Pas na een poosje doemen een vijftal individuen op uit de damp: de jongeren De Maf en Lot, de bejaarde Blomme, de opperdroger Hutsebolle en de gebrekkige Fliepo.’ (Tom Sintobin, a.w.)

​

In januari 1950 maakte Streuvels van zijn novelle een toneelbewerking.